Blog

Abs fren sistemi günümüzde araçların olmazsa olmazlarındandır. Abs fren sisteminin avantajlarını, arıza durumunda neler yapılması gerektiğini ve benzeri ilginizi çekecek birçok sorunun cevabını bu yayınımızda sizlerle paylaşacağız.

Abs nedir?

Abs fren sisteminin açılımı “Anti-Lock braking system” ‘dir. Türkçe karşılığı kitlenmeyi önleyici fren sistemidir. Adından da anlaşılacağı üzere abs, fren yapıldığı zaman tekerlerin kitlenerek kızaklama yapmamasını sağlayan bir güvenlik sistemidir. Abs fren sistemi sürücülerin frenleme yaptığı zaman direksiyon kontrollünü daimi olarak sürdürebilmesini sağlar. Abs fren sistemi ani frenleme yaptığınız durumlarda araç üzerinde daha fazla kontrole sahip olmanızı sağlar. 

Abs nasıl çalışır?

Kilitlenip kızaklama yaptırmayan fren sistemlerinin arkasındaki temel teori basittir. Tekerleklerin kilitlenmesini önler, böylece kontrolsüzce kaymamayı sağlar. ABS aslında gelişmiş bir araç kontrolü sunar. Kuru ve kaygan yüzeylerde durma mesafelerini azaltır.

Kızaklama yapan bir tekerlek kızaklama yapmayan bir tekerleğe daha az çekiş gücüne (lastiğin yol tutuşuna) sahiptir. Örn eğin, aracınız buzlu bir yoldan geçerken ileri doğru hareket edemez, patinaj çekerek olduğu yerde tekerler dönmeye başlar. Herhangi bir yöne doğru çekiş olmadığından tekerlekler dönmeye devam eder. Bunun sebebi, tekerleğin temas noktasının buza göre kaymasıdır.

Abs fren sistemi çeşitli bileşenlerden oluşur; tekerlek hız sensörleri, valf, hidrolik pompa ve ecu veya modül (bilgisayar). Tekerlek hız sensörleri, bir veya daha fazla tekerleğin ne zaman yavaşladığı ya da durduğunu tespit etmek için her tekerleğin hızını izler. Bir sürücü fren pedalına bastığında kaliperler diski kitleyerek tekerleğin dönüşüne imkan vermeyecektir. Bu durumda ivmelenmeye çok çabuk karşı koyan tekerlekler kızaklamaya başlayacak. Sensörler bu kızaklanmanın olmaması için valflere kısa süreliğine frenleme yapmaması mesajını ileterek kızaklamayı engeller.

Frenlere giden hidrolik yağ basıncı serbest bırakıldığında, bir pompa hızlı bir şekilde basıncı tekrar uygular ve frenleri yeniden etkinleştirir. Sistemin yapmış olduğu bu bas, çek prosedürü, tekerleklerin tamamen dönmeyi durdurmamasını ve titreşimli his ve gürültüye neden olmasını sağlamak için çok hızlı bir şekilde saniyede on beş kez  bu işlemi tekrar eder. Tekerlekler kaymadan hemen önce lastikler ile zemin arasında sürtünme korunur, aracı mümkün olan en kısa sürede durdurmak ve yavaşlatmak için en uygun sürtünme miktarı sağlanır. Ve tekerlekler asla dönmeyi bırakmadığından, frenleme işlemi boyunca direksiyon kontrolü korunur.

ABS’nin dört ana bileşeni vardır:

1) Hız Sensörü

Bu sensörler, her bir tekerleğin hızını ölçer ve tekerleklerin gerekli hızlanma ve yavaşlamasını belirler. 

2) Valfler

Valfler ABS görevini yerine getirirken frenlere giden hava basıncını düzenler. Her fren tertibatının fren hattında ABS tarafından kontrol edilen bir valf vardır. Birinci konumda, fren valfi her zaman açıktır ve ana silindirden gelen basıncın frenlere aktarılmasını sağlar. İkinci konumda, fren valfi her zaman kapalı durumda kalır ve ana silindirden frenlere basınç sınırlanır. Üçüncü konumda, valf frenler üzerindeki basıncın sadece bir kısmını serbest bırakır.  Üçüncü konum, araba durana kadar tekrarlanır. Yüksek hızlarda seyir ederken aniden fren yaptığınızda hissettiğiniz direnç aslında ana silindirden frenlere aktarılan basıncı kontrol eden fren vanalarıdır.

3) Elektronik Kontrol Ünitesi (ECU)

ECU, tekerleklerin dönüş hızını ve ivmesini hesaplayabilmek için sensör sinyallerini alan, filtreleyen ve yükselten bir elektronik kontrol ünitesidir. Elektronik kontrol ünitesi devredeki sensörlerden sinyal alır ve ünite tarafından analiz edilen verilere göre fren basıncını kontrol eder.

4) Hidrolik Kontrol Ünitesi

Hidrolik Kontrol Ünitesi diğer bir adıyla abs beyni, kitlenmeyi önleme koşulları altında fren uygulamak veya serbest bırakmak için ECU’dan sinyaller alır. Abs beyni1, hidrolik basıncı artırarak veya fren gücünü azaltmak için pedal kuvvetini atlayarak frenleri kontrol eder.